Bồ Tát Là Ai? 11 Vị Bồ Tát Trong Phật Giáo

 Bồ tát là một từ được lược dịch theo tiếng Phạn và tên gọi đầy đủ là Bồ đề tát. Trong đó, Bồ đề nghĩa là giác và tát đỏa là hữu tình. Như vậy, nó có nghĩa là giác hữu tình. Cụ thể sinh vật hữu tình nghĩa là sinh vật đó có tính tình và tình ái. Với sự giải thích này có thể hiểu từ ngữ đó là loài hữu tình có giác ngộ. Ngài giác ngộ về nỗi khổ của tất cả chúng sanh, luôn đồng tình và thông cảm với nỗi khổ đó. Ngài đón nhận bằng tấm lòng từ bi và người phát nguyện cứu thoát chúng sinh ra khỏi những nỗi khổ đó.  

Ý Nghĩa Bồ Tát Trong Phật Giáo

Theo Phật giáo, thuật ngữ Bồ tát có ý nghĩa theo từng thời kỳ. Cụ thể: 

#1. Phật giáo trong thời kỳ đầu

Trong thời kỳ này, thuật ngữ này  là những kiếp trước của một vị Phật. Phật giáo thời kỳ đầu tại Ấn Độ và trong một số truyền thuyết, Bồ tát để chỉ những hóa thân của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni trong nhiều kiếp quá khứ.

Người chủ yếu liên quan đến những nỗ lực rèn luyện và phát triển các phẩm chất cao quý bao. Tiêu biểu là đạo đức, hy sinh và trí tuệ trước khi Ngài trở thành một vị Phật.

#2. Phật giáo trong thời kỳ Đại Thừa

Trong Phật giáo Đại Thừa, vị phật này đề cập đến những người cam kết đạt được giác ngộ vì lợi ích của chúng sanh.Theo Đại Thừa, việc trở thành Bồ tát là mục tiêu chính của Phật giáo Đại Thừa.

Những vị Bồ tát thường xuất hiện trong Phật giáo 

Mỗi vị Phật đều có một hình tướng và hạnh nguyện riêng nhưng tất cả các vị đều có lòng thương chúng sinh vô hạn và làm lợi ích. Dưới đây là đặc của các vị Bồ tát:

#1. Đức Phật Thích Ca Mâu Ni

Thích Ca Mâu Ni nghĩa là người mang sứ mệnh phát khởi lòng nhân từ mà tâm hồn luôn luôn an tĩnh và vắng. Ngài là người khai sáng ra đạo Phật và được thờ ngay giữa chính điện. Ngài ngự trên đài sen với tư thế ngồi kiết già, hoặc ngồi kiết già với tay phải cầm hoa sen đưa lên.

#2. Đức Phật A Di Đà (hay Vô Lượng Thọ, Vô Lượng Quang và Vô Lượng Công Đức)

Đức Phật là người đại có tuổi thọ, hào quang và công đức của Ngài không thể lường được. Hình dáng của Ngài thường thấy đứng trên tòa sen, tay trái cầm đài sen và tay phải duỗi xuống để tiếp dẫn chúng sanh. 

Tại ngôi chùa, Ngài đứng ở giữa, bên phải là Quán Thế Âm và bên trái Ngài là Đại Thế Chí. Bộ ba vị Phật này gọi là Tây Phương Tam Thánh.

#3. Đức Phật Di Lặc (Di Lặc)

Là vị phật vui vẻ và hoan hỷ và vị Phật ở đời tương lai. Hình dáng Phật Di Lặc mập mạp, bụng to và miệng cười rất tươi. Bụng Ngài to là chỉ cho sự bao dung rộng lượng. Miệng của Ngài cười thể hiện lòng hỷ xả, không vướng mắc. Ngoài ra, có nơi thờ vị phật này cùng với sáu chú tiểu bám ở quanh mình.

#4. Bồ Tát Quán Thế Âm

Đây là vị phật luôn quan sát và lắng nghe chúng sanh. Trong đó, chữ Thế là thế gian và chữ Âm là âm thanh. Đây là vị Bồ Tát gần gũi với những tiếng kêu than của chúng sanh trong thế gian để kịp thời cứu giúp họ thoát khổ. 

Người luôn cầm nhành dương liễu ở tay phải, và tay trái cầm bình nước Cam Lộ để tưới mát chúng sanh. Ở phía trên đỉnh đầu có hình Đức Phật A Di Đà và còn  các vị phật khác. Chẳng hạn như các bức tượng Phật bà Quan Thế Âm bằng đồng (Quan Âm Nam Hải, Quan Âm Lộ Thiên, Quan Âm Thị Kính, Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn,…).

#5. Bồ Tát Đại Thế Chí

Ngài có nhiều tên gọi như Đắc Đại Thế, Đại Tinh Tấn, Vô Biên Quang,… có thể gọi vắn tắt là Thế Chí. Ngài là dùng ánh sáng trí tuệ nhằm soi chiếu khắp muôn loài. Từ đó làm cho chúng sanh mười phương thế giới thoát khổ đau, thành tựu đạo quả Bồ đề. 

Vị này có hạnh nguyện đại hùng, đại lực và đại từ bi. Ngài dùng hạnh nguyện này để trụ trong Ta bà thế giới, điều phục và tiếp độ chúng sanh cang cường.

#6. Phật Địa Tạng

Địa Tạng được hiểu là An Nhẫn và bất động như đại địa. Tư duy sâu xa kín đáo của Ngài như kho tàng bí mật. Ngài trong bộ áo cà sa, đội mũ tỳ lô, tay phải cầm tích trượng có mười hai khoen, tay trái nắm viên minh châu. Ngài Địa Tạng thường được thờ trong Chánh Điện, bên phải Đức Phật Thích Ca hoặc nơi nhà thờ các vong linh.

#7. Đức Phật Dược Sư

Ngài giúp chúng sinh được cứu khổ ban vui, sinh vào thiện đạ. Thân hình của Ngài đầy đủ các căn được giàu có, xinh đẹp, thọ mạng dài lâu. Đồng thời tiêu trừ các tội lỗi về phạm giới khuyết giới, bài trừ các tội trộm cướp nghèo khó. Qua đó giúp trừ các bệnh khổ thân tâm ma quỷ ám hại, được vãng sinh Tịnh Độ.

#8. Phật Mẫu Chuẩn Đề

Ngài có màu vàng trắng hoặc màu vàng nhạt, ngồi kiết già trên đài sen với hào quang tỏa sáng xung quanh. Ngài mặc thiên y, trên đầu trang điểm ngọc anh lạc. Đầu đội chiếc mão có ngọc lưu ly rủ treo và có 18 tay đều đeo vòng xuyến khảm Xà Cừ. 

Vì vậy, vị phật này chuyên hộ trì Phật pháp và bảo hộ những chúng sinh có thể kéo dài tuổi thọ.

#9. Vị Thiên Thủ Thiên Nhãn

Đây chính là vị Thiên Thủ Thiên Nhãn được hiểu là ngàn mắt ngàn tay. Đây là con số ám chỉ một số lượng nhiều vô số kể, không đếm được. Do vậy, hình tượng Người trên thực tế tại các chùa có thể có hơn 1000 tay và cũng có thể có  vài chục tay hay  vài trăm tay.

Ngài sở hữu nghìn mắt để có thể thấy khắp thế gian và nghìn tay để cứu vớt chúng sinh. Bàn tay Ngài tượng trưng cho hành động và có thể làm việc gì cũng phải dùng đến bàn tay. 

Đôi mắt tượng trưng cho sự xem xét, quán thông và thấu suốt. Bất cứ chúng sanh khổ nạn là ngài ứng hiện và đưa bàn tay từ bi ra để cứu giúp kịp thời. Vì vậy, ngày nay Người được các nghệ nhân đúc tượng Phật Bà Quan Âm bằng đồng.

#10. Vị phật Văn Thù Sư Lợi

Văn Thù Bồ Tát là vị phật tiêu biểu cho Trí Tuệ và thường được miêu tả với dáng dấp trẻ trung ngồi kiết già trên một chiếc bồ đoàn bằng hoa sen. Tay phải của Ngài dương lên cao khỏi đầu là một lưỡi gươm đang bốc lửa. Đó là một biểu tượng đặc thù của Tát Văn Thù để phân biệt với các vị Bồ Tát khác.

Với hàm ý rằng chính lưỡi gươm vàng trí tuệ có thể chặt đứt tất cả những xiềng xích trói buộc của vô minh phiền não. Tay trái của Người  đang cầm giữ cuốn kinh Bát Nhã trong tư thế như đang ôm ấp vào giữa trái tim mình. Chính là suối nguồn và biểu trưng của tỉnh thức, giác ngộ.

#11. Bồ Tát Phổ Hiền 

Phổ có nghĩa là biến khắp còn Hiền là Đẳng giác. Nên Phổ Hiền là vị phật Đẳng giác có khả năng hiện thân ở khắp nơi để cứu hoặc phù hộ chúng sinh. Ngài là một trong những vị phật có vị trí quan trọng trong Phật giáo Đại thừa.

Ngài được xem là người hộ vệ của những ai tuyển giảng đạo pháp và đại diện cho “Bình đẳng tính trí”. Ngài Phổ Hiền thường được thờ chung với Phật Thích-ca và Bồ Tát.

Hình dáng của Ngài cưỡi voi trắng sáu ngà, voi trắng tượng trưng cho trí huệ vượt chướng ngại. Sáu ngà thể hiện cho sự chiến thắng sáu giác quan. Biểu tượng của Phổ Hiền là ngọc như ý, hoa sen, thậm chí là trang sách ghi thần chú của các vị phật.